İki bini aşkın kişinin incelendiği yeni bir araştırmaya göre, nevrotiklik, dışa dönüklük ve vicdanlı olmak gibi bazı kişilik özellikleri, insanların ilerleyen yaşlarında bilişsel gerileme yaşayıp yaşamamalarında önemli bir rol oynuyor. Bilim insanları, bu durumun insanları tüm hayatları boyunca etkilendiği belirterek, vicdanlı bir kişiliğe sahip olmanın alzheimer ve demans riskini en az yüzde 20 oranında azalttığını vurguladı.
Journal of Personality and Social Psychology’de yayınlanan bir araştırmaya göre, daha vicdanlı ve dışa dönük olmak bilişsel bozulmayı daha uzun süre uzak tutarken, daha yüksek düzeyde nevrotikliğe sahip olmak bilişsel gerileme riskini artırıyor.Kanada’daki Victoria Üniversitesi’nden çalışmanın baş yazarı Tomiko Yoneda, “Kişilik özellikleri, yaşam boyu sağlıklı ve sağlıksız davranışları kümülatif olarak etkileyebilecek kalıcı düşünme ve davranış kalıplarını yansıtıyor.Yaşam boyu deneyimlerin birikimi, hafif bilişsel bozukluk gibi belirli hastalıklara veya rahatsızlıklara yatkınlığa katkıda bulunabilir. Ayrıca, yaşa bağlı nörolojik değişikliklere dayanma yeteneğindeki bireysel farklılıklara katkıda bulunabilir” dedi.Florida Atlantik Üniversitesi’ndeki Schmidt Tıp Fakültesi’ndeki Beyin Sağlığı Merkezi’nde Alzheimer Önleme Kliniği müdürü Dr. Richard Isaacson ise “Belirli özellikler, bir kişiyi bilişsel gerilemeye veya Alzheimer hastalığına yatkın hale getiren davranışlar nedeniyle riski artırabilir. Nevrotiklik özellikle akla gelen bir özelliktir ve geçmiş meta-analizler de bunu göstermiştir. Ruminasyon ve endişe daha küçük beyin hacimleriyle bağlantılıdır” dedi.Bununla birlikte yeni çalışma, Chicago’da yaşlı yetişkinlerle ilgili olan Rush Memory and Aging Project’e katılan yaklaşık 2 bin kişinin kişiliklerini analiz etti. 1997 yılına kadar uzanan çalışma, üç temel kişilik özelliğinin bilimsel gerilemedeki rolünü değerlendirdi: vicdanlılık, dışa dönüklük ve nevrotiklik.Nevrotizm, bir kişinin stresle ne kadar iyi başa çıktığını etkileyen bir kişilik özelliğine deniliyor. Nevrotik insanlar hayata bir endişe, öfke ve özbilinç hali içinde yaklaşıyorlar ve genellikle küçük hayal kırıklıklarını tehdit edici olarak algılıyor. Yoneda, vicdanlı insanların yüksek düzeyde öz disipline sahip olma eğiliminde olduklarını ve organize ve hedefe yönelik olduklarını, dışa dönüklerin ise yaşam konusunda hevesli ve genellikle iddialı olduklarını söyledi.Yoneda, vicdani puanı yüksek veya nevrotiklik puanı düşük olan kişilerin, çalışma sırasında bilişsel bozulma geliştirme olasılığının önemli ölçüde daha düşük olduğunu açıklayarak, bir kişinin vicdanlılık ölçeğinde aldığı her ek altı puanın “bilişsel bozukluk yaşama riskinin yüzde 22 azalmasıyla ilişkili olduğunu” söyledi.Öte yandan çalışma, yüksek vicdani duygulara sahip 80 yaşındaki bir insanın, düşük vicdani puan alanlara kıyasla bilişsel sorunları olmadan iki yıl daha yaşayabileceğini gösterdi. Aynı zamanda, daha dışa dönük ve sosyal olarak meşgul olmanın, demanssız bir yaşam yılı daha sunduğunu belirtildi.Bununla birlikte, nevrotiklik seviyeleri arttıkça bilişsel düşüşe geçme riski de arttı. Çalışmanın yazarları, “ Nevrotiklik ölçeğindeki, her ilave 7 puanın yüzde bilişsel bozuklukta yüzde 12’lik bir risk artışına neden oldu. Bu da sağlıklı bir yaşamdan en az bir yılın kaybedilmesi demek” değerlendirmesinde bulundu.
