Corona virüsle mücadelede en etkin silah olan aÅılama sürecine iliÅkin yeni açıklamalar geliyor. GeçtiÄimiz günlerde birinci doz aÅısının koruyuculuÄun yetebileceÄi yönünde açıklamaların ardından Åimdi de 3. doz yani hatırlatma aÅısıyla salgının tamamen yok edilebileceÄi söyleniyor. Dünyada ise üçüncü doz aÅı üretiminde baÅarılı sonuç alan ülkeler var. Peki 3.doz hatırlatma aÅısı nedir, hangi tip aÅılarda hangi sürelerde uygulanmalı, Türkiye’de bu durum nasıl ilerler? Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Ä°ftihar Köksal ve Ankara Ãniversitesi Enfeksiyon Hastalıkları Bölümü öÄretim üyesi Prof. Dr. Ä°smail Balık ntv.com.tr’nin sorularını yanıtladı.
TuÄba Ãztürk / ntv.com.tr
Ä°ki doz olarak uygulanan corona virüs aÅılarına, ek olarak ‘hatırlatıcı’ üçüncü dozun yapılması dünyanın gündemine oturdu. ÃeÅitli ülkeler özellikle bu konuda çalıÅma yaparken geçtiÄimiz günlerde SaÄlık Bakanı Fahrettin Koca da bir duyuru yaptı. Bakan Koca, uygulanması planlanan üçüncü doz aÅısının yerli aÅı olabileceÄini belirtti.
*Moderna’nın ‘ince ayar’ aÅısı: Güney Afrika ve Brezilya’da ortaya çıkan corona virüs mutasyonlarına karÅı geliÅtirilen ilk “ince ayarlı” aÅının baÅarılı sonuç verdiÄi duyuran Åirket, çalıÅma sonucunda ‘ince ayar’ın varyantlara karÅı üçüncü doz aÅı olarak kullanılabileceÄini belirtiyor. Habere git
* BioNTech CEOâsu UÄur Åahin, aÅının korumasının zamanla azaldıÄını, ilk 6 aylık verilere göre aÅının 6 ayda etkisinin yüzde 95âden yüzde 91âe düÅtüÄü bilgisini paylaÅıp 3. doz aÅıya ihtiyaç var yorumunda bulunmuÅtu. Habere git
* GeçtiÄimiz ay ise ‘BioNTech’in corona virüs aÅısında 1 dozun yeterli olabileceÄi’ tartıÅması gündemde yer tutmuÅ, buna yönelik açıklamalar yapılmıÅtı. Ancak birçok uzmana göre tek doz BioNTech’in koruyuculuÄu yüksek ancak kesinlikle yeterli deÄil.
Peki ‘hatırlatıcı doz’ aÅı tam olarak nedir, üçüncü doz aÅıya ihtiyacımız var mı, bu aÅı ülkemizde nasıl uygulanır? Uzmanları ntv.com.tr‘nin sorularını yanıtladı.
”AÅILAR HER SENE TEKRARLANABÄ°LÄ°R”
Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Ä°ftihar Köksal‘a göre corona virüs aÅıların her sene tekrarlanması gerekecek. Ãte yandan Köksal, ‘hatırlatıcı’ dozun ne zaman gerektiÄi yönünde henüz kesin bir tarih aralıÄı olmadıÄını belirtti.
Virüsün mutasyona uÄradıÄını ve uygulanan aÅılarında birbirinden farklı olduÄunu söyleyen Köksal, ”Ä°naktive, MRNA bir de vektör aÅılar var. Ä°naktive aÅıların baÄıÅıklık yanıtları uzun sürmüyor. Bu nedenle de influenza aÅısında olduÄu gibi her sene tekrarlanması gerekebilir” bilgisini verdi.
TARÄ°HÄ°N KESÄ°N VE NET DAYANAÄI YOK
Hatırlatıcı dozun yapılması için süre konusunda toplanan verilerin bilimsel olarak araÅtırıldıktan sonra belirlenmesi gerektiÄi yönünde uyarı yapan Köksal, ”Virüsün Åu an mutasyona uÄradıÄını biliyoruz. MRNA aÅıları için yapılan açıklamalarda, mutasyona uÄramıŠvirüslere karÅı da Åimdilik etkili olduÄu ifade ediliyor. Bu nedenle baÄıÅıklıkta bir azalma varsa, bir pekiÅtirme dozu yapılması da önerilen yaklaÅımlar arasında ama bu söylediklerimizin hiçbirinin kesin, net dayanaÄı yok. HastalanmıŠve aÅılanmıŠkiÅilerden yapılan çıkarımlar bunlar.” dedi.
TÃRKÄ°YE’YE ‘HATIRLATICI’ 3. DOZ YERLÄ° AÅIYLA
SaÄlık Bakanı Fahrettin Koca geçtiÄimiz günlerde, 3’üncü doz hatırlatma aÅısının yerli aÅıyla yapılacaÄını söylemesinin ardından farklı aÅının zararı olur mu sorusu gündeme geldi.
Bu konuya da iliÅkin açıklama yapan Köksal, ”Sinovac aÅısı inaktive aÅı, bizim hazırladıÄımız aÅı da bir inaktive aÅı. Bunlar yapılabilir, bunda bir zarar yok. Ancak MRNA aÅısı yapıldıktan sonra hatırlatıcı doz olarak inaktive bir aÅı yapılması ne kadar baÄıÅıklık saÄlayacak bilmiyoruz. Muhakkak koruyacaktır, ancak MRNA aÅıları farklı bir teknolojiyle üretildiler. Benim önerim, eÄer bir kiÅi MRNA aÅısı olduysa hatırlatma dozunun da MRNA aÅısıyla yapılmasının daha etkin olacaÄı yönünde” sözlerini kaydetti.
Ankara Ãniversitesi Enfeksiyon Hastalıkları Bölümü öÄretim üyesi Prof. Dr. Ä°smail Balık, salgın devam ettiÄi sürece üçüncü doz aÅının yapılması görüÅünde olduÄunu ifade etti.
Balık, ”Hatırlatma dozunun ne zaman yapılacaÄı aÅıdan aÅıya deÄiÅir. Ä°naktif aÅılarda bu süre daha kısa olmalı. ÃrneÄin, Sinovac aÅısında hatırlatma dozunu 2. dozdan 6 ay sonra yapmamız gerekirken BioNTech aÅısında 1 ya da 2 yıl sonra yapmak yeterli olacaktırââ dedi.
Balık, 3.dozun hatırlatma dozu olarak adlandırılmasının daha doÄru olduÄunu söyleyerek Åu Åekilde durumu özetledi:
”Ä°ki doz baÅlangıçta yapıyorsunuz, 6 ay sonra aÅı, koruyucu etkisini yitirmeye baÅlıyor. Tekrar güçlendirmek için bizim hatırlatma dozu olarak tabir ettiÄimiz aÅıyla antikor deÄerleri tekrar yükseltiyoruz”
Balık’a göre, salgın tam anlamıyla bitmedikçe hatırlatma dozlarının belirli aralıklarda devam edecek.
TEK DOZ AÅI TARTIÅMASI
GeçtiÄimiz günlerde gündemde yer tutan ‘tek doz aÅı yeterli olur mu’ sorusuna, ”Bir doz diye bir Åey yok. Bunun zaten tam baÄıÅıklık için konuÅmaması gerekiyor. Bir tek johnson & johnson aÅısı tek doz yapılmaya uygun bir aÅı, onu da biz ülkemizde kullanmıyoruz” diyerek açıklama getirdi.
Devamı: Hangi tip aÅılarda üçüncü doz gerekir? Ãçüncü doz ne zaman olmalı?
Kaynak: NTV