PCR nedir, neden yükselir? PCR testi nerede yapılır? PCR testi ile ilgili merak edilenleri sizler için derledik.
PCR TESTİ NEDİR?
PCR (Polymerase Chain Reaction- Polimeraz Zincir Reaksiyonu) DNA içindeki özgün bir bölgeyi enzimatik olarak çoğaltmak için uygulanan tepkimelere verilen genel bir isimdir. PCR yöntemi kısaca DNA replikasyonunun belirli sayıda sürekli taklit edilmesi ya da tekrar edilmesi olarak ifade edilebilir. Bu yöntem ayrıca “in vitro” yani cansız ortamdaki nükleik asit dizisi klonlama işlemi olarak da tanımlanabilir. PCR testi bir moleküler tanıma tekniğidir. Çok az sayıdaki mikrobu dahi ayırt edebilme yeteneği olan bu test, moleküler tanı tetkikleri arasında ilerlemiş ve duyarlılığı fazla olan bir tekniktir. PCR TESTİ NASIL YAPILIR?
PCR (Polimeraz Zincir Reaksiyonu) tekniği DNA’nın iki zincirinin yüksek ısıya maruz bırakılarak ayrılmasına yani tek sarmal haline gelmesine, sonrasında sentetik oligonükleotidlerin hedef DNA’ya bağlanarak zincirin uzamasını sağlamasına ve bu döngünün belirli bir sayıda tekrarlanmasına dayanır. Bu özelliği sayesinde PCR testi ile az sayıdaki mikropları bile çoğaltarak tespit etmek mümkün hale gelir.
Corona virüs teşhisi için uygulanan PCR testinde hastadan nazofarengeal sürüntü (burun ve boğazdan sürüntü alınması) veya alt solunum yoluna ait balgam örneği gibi solunum yoluna ait bir organdan örnek alınması gerekir. Bu örnek alınmasında farklı yöntemler kullanılabilir. Bu yöntemler içinde olan boğaz çubuklarıyla örnek alınması ilk hafta için doğru sonuç verebilecek bir yöntemdir.
PCR TESTİNİN KULLANIM ALANLARI NELERDİR?
PCR testinin sağlık alanındaki birçok kullanım alanı şu şekilde özetlenebilir:
– Kalıtsal hastalıklarda taşıyıcının ve hastanın tanısı PCR testinde gen dizilerinin çoğaltılması ile bu genlerdeki bozukluklar tespit edilebilir. Taşıyıcılarda dahi erken teşhis konulabilmesi bu testin büyük bir avantajıdır. – Prenatal tanı
Doğum öncesinde fetüsteki anormallikler bu yolla tespit edilebilir. Bu anormallikler genellikle genetik hastalık kaynaklıdır. – Klinik örneklerde patojen organizmaların saptanması
Az sayıdaki mikrobu dahi çoğaltarak patojen organizmaların ayırt edilmesinde büyük katkısı vardır. Hastalık teşhisinde hızlı ve duyarlı bir tekniktir. Corona virüs tespitinde de patojen organizma bu yolla tanınabilir ve teşhis konulur. – Adli tıp
Bu yöntemde PCR testinde gerçekleştirilen gen dizileri çoğaltılması ile suçlu kişilere ait DNA analizi yapılabilir. Bu nedenle adli tıpta büyük bir öneme sahiptir. – Kanser ile alakalı araştırmalar
Tümör oluşan genlerdeki mutasyonlar PCR testi sayesinde tespit edilebilir. – Babalık testi
– Probe’ların oluşturulmasında/ klonlamada/ gen ekspresyon araştırmaları
– DNA dizi analizinde, büyük miktarda DNA örneklerinin oluşturulması
– Bilinmeyen gen dizilerinin tayini
– Geçmiş DNA’nın incelenmesi ve biyolojik evrimin aydınlatılması
– Biyoteknoloji alanında aşıların geliştirilmesi
– In vitro fertilizasyon yapılan tek hücrede, implantasyon öncesi genetik testlerin yapılması ve sonra implantasyon gerçekleştirilmesi ile bebeğin normal doğmasının sağlanması
– PCR kaynaklı RAPD, AFLP, SSR ve ISRR gibi birçok bitki ve hayvanda genetik akrabalığın teşhisinde kullanılan teknikler geliştirilmesi
– DNA protein interaksiyonunun araştırılması (footprinting)
PCR testi yukarıda sayılan sağlık alanındaki kullanımları dışında gıda ve tarım gibi sektörlerde de birçok kullanım alanına sahip bir tetkiktir. Gıda güvenliği, sağlığı önemli şekilde etkileyen faktörlerden biridir ve kontamine veya virüslerle enfekte besinlerin tüketilmesi sonucu ciddi hastalıklar meydana gelebilir. PCR yöntemi gıda sağlığı ile ilişkili hastalık etkeni olabilecek bu faktörlerin tespit edilmesinde de kullanılabilir.
Devamı: PCR testi nedir?
Kaynak: NTV